Gaslighting to wyrafinowana forma przemocy psychicznej. Manipulacja drugą osobą w taki sposób, by zaczęła wątpić w swoje poglądy, przestała ufać swojemu instynktowi, przestałą wierzyć w siebie. Intencjonalne, dlugotrwałe i postępujące manipulowanie świadomością i racjonalizmem ofiary do momentu, kiedy zacznie ona wątpić swoim osądom, instynktom i zdrowemu rozsądkowi. Manipulacja mająca za zadanie zaprzeczenia rzeczywistości ofiary. Osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości (NPD), psychopaci i socjopaci (zarówno kobiety jak i mężczyźni) często starają się przekonać ofiarę, że jest szalona. Zwątpienie pozbawia energii. Osoba która wątpi jest bezradna, słaba i bardzo podatna na kontrolę i manipulację. Nieustanne zwątpienie daje nieograniczone pole do dalszej manipulacji i kontroli, która z czasem coraz destrukcyjniej działa na ofiarę. Dezorientacja, chaos, zaprzeczenie rzeczywistości.
Gaslighting jest mistrzowsko zaplanowany, nieustający, niesłabnący i niepohamowany. Jeśli zostajesz w związku lub kontakcie z oprawcą, nie ma sposobu żeby uniknąć gaslightingu ani się przed nim obronić. Gaslighting może przybrać wszystkie możliwe formy w komunikacji. Twarzą w twarz, przez telefon, smsowo, emailowo, przez komunikatory, czat lub korespondencyjnie. Najbardziej trwały ślad zostawia w psychice, kiedy słyszysz głos swojego oprawcy we własnej głowie.
Gaslighting to okrutna forma przemocy, która zostaje z ofiarą przez lata, nawet po zerwaniu wszystkich kontaktów z oprawcą. W skrajnych przypadkach ofiara nigdy do końca nie odzyska wiary w siebie.
Termin gaslighting (manipulowanie rzeczywistością) został ukuty na podstawie sztuki teatralnej z 1938 roku “Gas Light”, później przeniesionej na ekran w 1944 roku, w której mąż manipuluje swoją żoną, sprawiając, że ta zaczyna wierzyć, iż traci zdrowie psychiczne. Robi to przez przygaszanie gazowych lamp w ich domu i ciągłe zaprzeczanie, że się to dzieje. W wielu scenach stosuje manipulację oraz zaprzeczenie rzeczywistości i z satysfakcją patrzy jak jego żona staje się coraz bardziej zdezorientowana, coraz mniej pewna siebie i słaba psychicznie.
Celem gaslightingu jest zdobycie kontroli lub przewagi nad inną osobą lub uniknięcie odpowiedzialności. Gaslighting to forma przemocy często używana do utrzymania nierównowagi sił w relacji i może prowadzić do tego, że ofiara zaczyna odczuwać zamęt, lęk i poczucie niższości.
Charakterystyka
Zaprzeczanie rzeczywistości: wyraźne zaprzeczenie faktom lub zdarzeniom.
Trywializowanie uczuć: bagatelizowanie emocji ofiary lub reakcji jako irracjonalne czy nieistotne.
Zatajanie informacji: zatrzymywanie znaczących danych, ograniczając możliwość ofiary do podjęcia świadomych decyzji.
Zmienianie tematu i unikanie: zmienianie tematu, aby odwrócić uwagę ofiary od kwestii, o której jest mowa.
Podważanie: kwestionowanie pamięć ofiary, nawet w kwestii prostych faktów.
Przerzucanie winy: oskarżanie ofiary o taktyki manipulacyjne, których używa sam oprawca.
Pozytywne wzmocnienie: okazjonalne pozytywne uwagi czy działania mają na celu dezorientować ofiarę i dać jej nadzieję na poprawę sytuacji, co sprawia, że ofiara zaczyna wątpić w swoje postrzeganie.
Izolowanie ofiary: próba odcięcia ofiary od sieci wsparcia, takich jak przyjaciele i rodzina, często przez sianie niezgody między nimi.
Przykłady gaslightingu
W związkach: partner może konsekwentnie zaprzeczać, że powiedział coś krzywdzącego i oskarżać drugą osobę o bycie zbyt wrażliwą lub o wymyślanie. Na przykład: “Wyobrażasz sobie, nigdy tego nie powiedziałem.”
W miejscu pracy: pracodawca lub współpracownik przypisuje sobie zasługi za czyjąś pracę, a następnie oskarża twórcę o kłamstwo, gdy ten podnosi temat.
W rodzinie: rodzic mówi dziecku, że jego wspomnienia związane z traumatycznym wydarzeniem są “wymyślone”, co skutkuje wątpliwościami dziecka co do własnych przeżyć lub pamięci.
W dyskursie politycznym i publicznym: postacie polityczne, które kłamią w sposób rażący, a następnie oskarżają media czy innych o rozpowszechnianie “fake news”, tym samym podważając zaufanie publiczne do instytucji czy faktów.
W opiece zdrowotnej: medyczny gaslighting, gdzie dostawca usług zdrowotnych bagatelizuje objawy pacjenta jako wyimaginowane lub przesadzone, sprawiając, że pacjent zaczyna wątpić w swoje doświadczenia.
Rozpoznanie gaslightingu może być wyzwaniem, zwłaszcza że często jest on misternie zaplanowany i przeprowadzany stopniowo przez dłuższy okres czasu. (Tak zwany syndrom gotowanej żaby). Pierwszym krokiem w przeciwdziałaniu gaslightingowi jest uświadomienie sobie, że ma on miejsce. Ofiarami gaslightingu w takim samym stopniu padają zarówno mężczyźni jak i kobiety. Jeżeli podejrzewasz, że jesteś ofiarą gaslightingu, szukaj profesjonalnej pomocy i wsparcia. Jeśli uważasz, że masz do czynienia z toksyczną osobą, zwłaszcza w sposób szkodzący twojemu dobrostanowi, ogranicz kontakt- chroń swoje zdrowie i dobrostan psychiczny. Pamiętaj, jesteś dla siebie najważniejszy, nie lekceważ czerwonych flag.
No Comment! Be the first one.